Xbox Game Pass Ultimate TR 1 Aylık - Tüm Oyunlara ve Çevrimiçi Özelliklere Erişim!

Dijital oyunların hızla yayılması ve popülerleşmesiyle birlikte oyun satışının yöntemleri de değişmiş, fiziksel kopyalardan dijital platformlar üzerinden satışa doğru bir evrim yaşanmıştır. Steam, Origin, Epic Games Store ve benzeri dijital oyun platformları, oyunculara hızlı, kolay ve genellikle avantajlı fiyatlarla oyun edinme imkânı sunmaktadır. Ancak bu dijital dönüşüm, oyunların “ırkı” olarak adlandırılan ikinci el ticaretine ilişkin önemli hukuki tartışmalara da yol açmıştır.

Bu makalede, dijital oyunların ikinci el satışına dair hukuki boyutlar ve platformların lisans sözleşmelerinde getirdiği kısıtlamalar, tüketici hakları çerçevesinde incelenecektir.

Dijital Oyunlarda Lisanslama ve Sahiplik Tartışmaları

Fiziksel oyunlarda, oyun kutusunun satın alınmasıyla birlikte kopya üzerinde bir mülkiyet hakkı elde edilmekteydi. Ancak dijital oyun platformları, oyun satışı yerine kullanıcıya belirli koşullara bağlı olarak bir "lisans" sunmaktadır. Bu lisanslar genellikle oyunun devredilemez olduğunu, yani ikinci el satışını yasakladığını belirtmektedir.

Lisanslama sistemi, oyun sahipliğinin alışılagelmiş mülkiyet kavramından farklılaştığını göstermektedir. Kullanıcılar, oyunun kopyasına sahip olmak yerine, onu kullanma hakkını elde etmektedir. Bu durum, İkinci el satışı mümkün kılmayan temel sebeplerden biridir.

Avrupa Adalet Divanı Kararları ve Etkileri

Dijital oyunların ikinci el satışı konusunda önemli bir hukuki tartışma, Avrupa Adalet Divanı'nın 2012 tarihli UsedSoft v. Oracle kararıyla başlamıştır. Bu kararda, dijital ortamda satılan yazılımların ikinci el satışına izin verilmiş, ancak bu durum belirli şartlara bağlanmıştır. Kararın öne çıkan detayları şunlardır:

1. Dijital olarak indirilen bir yazılım, kalıcı olarak satılmışsa, bu yazılımın ilk sahibinin "tüketme" hakkı bulunduğu kabul edilmiştir.

2. Ancak ikinci el satışta, ilk kullanıcının yazılımı kendi cihazından tamamen silmesi gerekmektedir.

Bu karar, dijital oyunları da kapsayabilecek bir emsal niteliği taşısa da, Steam ve Origin gibi platformların lisans sözleşmeleri genellikle tüketici haklarını bu çerçevede sınırlamaktadır.

Platformların Yaklaşımı

Steam: Valve Corporation'ın sahibi olduğu Steam, oyun satışı yerine oyunların lisansını sunar. Kullanıcı sözleşmesine göre, lisanslar devredilemez ve ikinci el satışına izin verilmez. Ancak Fransız tüketici grubu UFC-Que Choisir tarafından açılan davada Fransız mahkemesi, 2019 yılında Steam'in bu politikalarının Avrupa Birliği tüketici hukuku ile uyumlu olmadığına karar vermiştir. Valve, bu karara karşı temyize gitmiştir.

Origin: Electronic Arts'ın dijital platformu olan Origin de benzer bir lisanslama modeline sahiptir. Kullanıcıların oyun hesaplarını veya oyun lisanslarını başkasına devretmesini engelleyen kurallar koymaktadır. Bu durum, Origin oyunlarının ikinci el piyasasını neredeyse tamamen ortadan kaldırmıştır.

Hukuki Değerlendirme

5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) Çerçevesinde:
Dijital oyunlar, FSEK kapsamında eser olarak korunmakta ve bu nedenle hukuki koruma altına alınmaktadır. Ancak dijital oyunların satışı, genellikle bir "lisanslama" işlemi olarak yapıldığından, bu durum oyunın fiziksel bir mülk gibi satılamaması sonucunu doğurmaktadır.

Tüketici Hakları Açısından:
Tüketiciler, satın aldıkları ürünü yeniden satma hakkına sahip olmalıdır. Ancak lisanslama sözleşmeleri bu hakkı ciddi şekilde kısıtlamakta ve tüketicilerin aleyhine bir durum oluşturmaktadır. Avrupa Birliği hukukunda tüketici lehine kararlar çıkması, bu konuda önümüzdeki dönemde önemli gelişmelere işaret etmektedir.